Mẫu mã xấu, giá cao nhưng tiêu thụ tốt

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, hiện Việt Nam có 50 doanh nghiệp đạt chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn Mỹ

Đầu tháng 5, Liên hiệp HTX Thương mại TP.HCM (Saigon Co.op) hợp tác cùng một số đơn vị tung một số mặt hàng rau củ, tôm, cá… hữu cơ ra thị trường. Trong giai đoạn thử nghiệm, nhóm hàng hữu cơ này chỉ được bán tại 6 siêu thị Co.opmart và Co.opXtra Tân Phong; chủng loại khá hạn chế, mẫu mã chưa thật đẹp, giá cao hơn giá sản phẩm Vietgap bán cùng địa điểm, nhưng tiêu thụ khá tốt do độ tươi ngon và đặc biệt có sự bảo chứng của chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ Mỹ - USDA và châu Âu (EU). Từ lượng kinh doanh khoảng 300-400 kg thực phẩm hữu cơ/ngày trong giai đoạn đầu thử nghiệm, Saigon Co.op đang chuẩn bị cho mức tiêu thụ 1 tấn/ngày từ cuối năm nay.

Trước khi “đại gia” bán lẻ Việt Nam tung sản phẩm, cuối năm 2016, Công ty CP Vinamit cũng công bố lấy chứng nhận organic, bắt đầu sản xuất trái cây, rau củ organic sấy xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Công ty này cũng đã đưa một số loại rau, củ tươi hữu cơ ra thị trường thông qua việc hợp tác với Saigon Co.op và đang ráo riết chuẩn bị xuất rau trái hữu cơ tươi sang thị trường Trung Quốc.

Trước ý kiến cho rằng, người làm organic đang gặp khó khăn vì người tiêu dùng trong nước chưa đủ niềm tin, có sự so sánh về giá giữa rau chợ và rau organic, Tổng giám đốc Vinamit Nguyễn Lâm Viên dẫn chứng: rau chợ bán hơn 10.000 đồng/kg, rau organic bán ra thị trường có loại lên đến 100.000 đồng/kg. Mức chênh lệch giá quá lớn. Tuy nhiên, tiền nào của đó, những ai đã quen dùng rau organic sẽ phân biệt được rau organic và rau thường cũng như khó quay lại sử dụng rau trồng bằng phân bón vô cơ.

“Mỗi ngày TP.HCM tiêu thụ khoảng 20.000 tấn rau, chỉ cần rau organic chiếm khoảng vài tấn trong đó là nhà sản xuất đã bảo đảm được đầu ra” – ông Viên nói.

Người tiêu dùng thiếu thông tin

Theo công bố của Bộ Nông nghiệp Mỹ, hiện có 50 doanh nghiệp Việt Nam đạt chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn Mỹ. Cũng có một số doanh nghiệp lấy chứng nhận hữu cơ từ châu Âu, Nhật hoặc tiêu chuẩn của Liên đoàn Quốc tế về nông nghiệp hữu cơ. Chỉ vài doanh nghiệp trong số đó bán sản phẩm ra thị trường nội địa, còn lại làm hàng xuất khẩu nên chưa được người tiêu dùng trong nước biết đến.

Theo ông Phạm Trung Kiên, Phó tổng giám đốc Saigon Co.op, thị trường thực phẩm hữu cơ đầy tiềm năng, nhưng cũng rất khó khăn bởi sản xuất nông nghiệp Việt Nam lâu nay phụ thuộc nhiều vào phân bón vô cơ, môi trường pháp lý chưa rõ ràng, chưa có hệ tiêu chuẩn quốc gia cũng như hệ thống kiểm soát, chứng nhận sản phẩm organic. Bên cạnh đó, làm sao để xây dựng lòng tin và khả năng thu hút người tiêu dùng sử dụng sản phẩm hữu cơ cũng là vấn đề nan giải, bởi số doanh nghiệp làm nông nghiệp hữu cơ một cách bài bản, có chứng nhận quốc tế không nhiều.

Ngược lại sản phẩm được quảng cáo là sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, sản xuất sạch khá nhiều, giá bán mỗi nơi một kiểu khiến người tiêu dùng mất niềm tin. Người tiêu dùng vẫn chưa nhận biết đầy đủ, chính xác về sản phẩm hữu cơ so với sản phẩm VietGap hoặc sản phẩm nuôi trồng theo cách thông thường nên các doanh nghiệp làm sản phẩm hữu cơ còn phải nỗ lực rất nhiều mới có thể khẳng định thương hiệu và thuyết phục khách hàng tin dùng sản phẩm.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Việt Nam chưa xây dựng quy chuẩn chứng nhận hữu cơ nên chấp nhận các tiêu chuẩn này đều do tổ chức nước ngoài cấp. Bộ này đang theo dõi quy trình xây dựng tiêu chuẩn hữu cơ, căn cứ thực tiễn để tích lũy kiến thức và dự kiến trong vòng 1-2 năm tới mới có bộ quy chuẩn hữu cơ.
Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Phó giám đốc Sở Công Thương TP.HCM cho rằng, rất cần khung pháp lý cho thực phẩm hữu cơ để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng. Sắp tới Sở Công Thương sẽ rà soát lại việc nhập hàng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm organic trên thị trường. 

Chung tay thúc đẩy nông nghiệp hữu cơ 

Ông Võ Văn Khải, Giám đốc Công ty CP Thương mại và Sản xuất Viễn Phú, người sở hữu trang trại hữu cơ hơn 130 ha ở Cà Mau và kinh nghiệm hơn 10 năm gắn bó với nông nghiệp hữu cơ cho biết: làm sản phẩm organic không khó, nhưng đòi hỏi phải có tâm, tài chính mạnh, ứng dụng công nghệ tốt và phải được nhà nước hỗ trợ. Ngoài ra, Chính phủ đã công bố gói tín dụng 100.000 tỷ đồng cho vay phát triển nông nghiệp sạch, công nghệ cao với lãi suất thấp hơn 0,5 - 1,5% so với lãi suất thông thường, tuy nhiên cần có sự hỗ trợ nhiệt tình, công tâm của các bộ, các cấp và các ngân hàng thì tiền hỗ trợ mới đến đúng đối tượng cần hỗ trợ. Trước khi có gói tín dụng 100.000 tỷ đồng, rất nhiều chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp đã không đến được nông dân, doanh nghiệp.